Logo
  • ROT
  • Logo powiatu pińczowskiego
  • Logo miasta Pińczów

Kościół Św. Trójcy w Działoszycach

Informacje praktyczne

  • Informacje szczegółoweZwińRozwiń
    • Rodzaj obiektu:
      Zabytki sakralne
    • Powiat:
      pińczowski
    • Gmina:
      Działoszyce
    • Adres:
      Działoszyce , ul. Pińczowska 8
    • Kod pocztowy:
      28-440
    • Szerokość geograficzna:
      50.366697493646
    • Długość geograficzna:
      20.350359678268
    • Region turystyczny:
      Pińczów i okolice
  • Opis

    Budowę kościoła w Działoszycach rozpoczęto w 1220 r. z fundacji biskupa krakowskiego Iwona Odrowąża. Konsekracji owego kościoła p.w. Świętego Floriana dokonał ów biskup w 1222 r. Powstały wówczas kościół był murowany, o typowym gotyckim układzie. Pierwotną bryłę kościoła stanowiła podłużna nawa z 6 oknami wraz ze znajdującym się od wschodu prezbiterium posiadającym okien 3. Świątynia ta nie posiadała zakrystii, ani żadnych kaplic bocznych, sklepienie natomiast zastąpiono drewnianym sufitem. Ściany były podtrzymywane przez 12 skarp i zwieńczone od góry przez ostry dach sięgający wysokości ok. 20 łokci. Natomiast jedyne wejście znajdowało się od strony zachodniej.

     Przebudowy

    Oryginalna forma kościoła utrzymała się do 1413 roku, kiedy to za sprawą ówczesnego właściciela Dzialoszyc, Michała Bogumiłłowa i Piotra dziedzica Sancygniowa (który za przyłączenie do nowo powstałej parafii w Sancygniowie kilku wsi parafii Działoszyce, zobowiązał się m.in. upiększyć działoszycki kościół). Obniżono wówczas kościół o 3 łokcie, zastępując drewniany sufit murowanym sklepieniem, które jest w prezbiterium krzyżowe, natomiast w nawie beczkowe, ozdobione 4 szerokimi pilastrami. Dobudowano również zakrystię od północnego - wschodu, a do głównych drzwi od zachodu - kruchtę.

     Na kolejne przebudowy trzeba było czekać do wieku XVII. W 1618 r. na północnej ścianie kościoła umieszczono zegar słoneczny. Powstały wówczas dwie kaplice, pierwsza od strony płn. w 1637 r., konsekrowana przez bp Szembeka, p.w. św. Anny, a druga od strony płd. w 1663 r. p.w. NMPRóżańcowej, z fundacji Alberta Gogoła. W 1785 r. dobudowano na dachu sygnaturkę. W 1864 r. dobudowano do kaplicy św. Anny i zakrystii babiniec, po drugiej zaś stronie kaplicy - kostnicę. W latach 1867 - 77 wzgórze na którym znajduje się kościół otoczono murem z kamienia ciosanego, nadającego świątyni postać jakby średniowiecznej twierdzy obronnej. W 1882 r. wybudowano most od strony wschodniej, łączący kościół z plebanią. Dach kościoła wcześniej kryty gontem, w 1883 r. pokryto blachą cynkową, w łuskę kwadratową. W 1887 r. ks. Winczakiewicz stawia z funduszy parafialnych od strony zachodniej dzwonnicę, wysoką na 180 stóp. W 1916 r. Wojciech Kossak dokonał częściowej rekonstrukcji kaplicy Św. Anny. Kolejna renowacja kościoła miała miejsce w roku 1929. W latach 80 -tych XX w. dokonano oględzin zniszczonych malowideł w dokonując renowacji prezbiterium.

    Z 1737 r. pochodzi zachowana w aktach miejskich Pieśń o Najświętszej Marii Pannie Działoszyckiej.

     Działoszycki kościół ma wiele pięknych zabytków, często w skali światowej.

     Prezbiterium

    Prezbiterium to najstarsza część kościoła. Początkowo wyższe od obecnego o 3 łokcie w 1413 r. obniżono zastępując drewniany sufit murowanym sklepieniem w stylu krzyżowym. Główną część prezbiterium stanowi ołtarz główny, renesans przechodzący w barok. Zdobią go cztery kolumny korynckie po bokach. Sam ołtarz składa się z trzech części: dolnej i największej przedstawiającej Świętą Trójcę adorowaną przez świętych, środkowej ukazującą ostatnią wieczerzę oraz górnej i zarazem najmniejszej przedstawiającej ściętą głowę Jana Chrzciciela na misie. Po obydwu stronach ołtarza znajdują się obrazy przedstawiający świętych archaniołów Michała i Gabriela.

    W zachodniej części prezbiterium znajdują się stare stalle, ozdobione malaturą. Naprzeciw zakrystii są to malowidła przedstawiające monetę czynszową, wskrzeszenie łazarza, uzdrowienie ślepego, św. Rodzinę: Pan Jezus bawi się z barankiem. Od strony zakrystii są wyobrażeni święci, wyżej sceny ze Starego Testamentu: Adama i Ewa w raju, grzech pierworodny, ofiara Noego. Po przeciwległej stronie znajdują się malowidła przedstawiające. Ponad wejściem do zakrystii znajduje się piękny polski obraz wyobrażający dwie pary szlacheckie, w otoczeniu całej rodziny, w postawie klęczącej, z herbami Ślepowron i Prus.

    Ściany prezbiterium pokrywają malowidła przedstawiające na sklepieniu Św. Trójcę adorowaną przez świętych. Natomiast ściana północna ozdobiona jest przez bardzo rzadkie w Europie, a jedyne w Polsce malowidła przedstawiające Credo Apostolorum, pochodzące prawdopodobnie z przełomu XIV i XV wieku. Te niesłychanie cenne malowidła zostały odkryte podczas renowacji prezbiterium dokonywanych w połowie lat 80-tych XX w. Składają się z dwunastu kwater przedstawiających kolejno: 1) Boga w trójcy jedynego, 2) Stworzenie świata, 3) Narodziny Pana Jezusa, 4) Złożenie Jezusa do grobu, 5) Zstąpienie Chrystusa do otchłani, 6) Wniebowstąpienie Jezusa, 7) Sąd Ostateczny, 8) Zesłanie Ducha Świętego, 9) Kościół powszechny i Świętych obcowanie, 10) Grzechów odpuszczenie, 11) Ciała zmartwychwstanie, oraz 12) Żywot wieczny.

     Nawa

    W działoszyckim kościele nawa jest jedna, od wschodu oddzielona od prezbiterium barokowym łukiem, na środku którego znajduje się Chrystus Pan na krzyżu, ukośnie pochylony ku nawie. W nawie znajdują się dwa ołtarze boczne, przy wejściu do prezbiterium. Są to, po stronie Ewangelii ołtarz z figurą Pana Jezusa na krzyżu, na zasuwie św. Kryspin i Kryspian, patroni cechu szewskiego, w górnej ołtarza św. Leonard. Po przeciwnej stronie stoi ołtarz Serca Jezusowego, a na zasuwie św. Walenty, w górze natomiast znajduje się św. Florian.

    Na północnej ścianie nawy, tuż przy wejściu do kaplicy Matki Boskiej Różańcowej, znajduje się barokowa ambona ozdobiona jest złoceniami w postaci rogów obfitości i figurkami świętych.

    Na ścianach wewnątrz kościoła zawieszonych jest czternaście, pięknie wykonanych gipsowych płaskorzeźb, przedstawiających drogę krzyżową.

    Zamknięciem nawy od zachodu jest chór, zdobiony figurami św. Cecylii i króla Dawid oraz Anioł z trąbą. Tabulaturę chóru pokrywa rzeźba , wyobrażająca narzędzia muzyczne.

    Podłogę w nawie zmieniono w 1927 r. z drewnianej, na posadzkę terakotową. Sklepienie jest beczkowe.

     Kaplica św. Anny

    Kaplica zbudowana została w 1637 r. Jej forma stanowi podłużny czworokąt, wzmacniany od zewnątrz przez dwie skarpy. W środku znajduje się ołtarz z obrazem św. Anny, wyżej obraz N.M.P. otaczającej płaszczem opieki różne stany. Naprzeciw ołtarza znajduje się pomnik grobowy Gabryela Gołuchowskiego, zmarłego w 1827 r. W arkadzie między nawą, a kaplicą wmurowana jest czarna marmurowa płyta, poświęcona kanonikowi Dobińskiemu, zmarłemu w 1807 r. Przy kaplicy funkcjonowało bractwo św. Anny.

     Kaplica N.M.P. Różańcowej

    Kaplice tę ufundował 1663 r. Albert Gogoł. Kaplica zbudowana jest w stylu wschodnim w wielką rotundę z kopułą. Forma murów tej kaplicy jest ośmiokątna ze skarpami lekko na zewnątrz wystającymi, z ogzymsowaniem w górze, styl dorycki przypominającym.

    W kaplicy stoją dwa ołtarze. W głównym znajduje się obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem, z metalową sukienką. Na zasuwie znajduje się św. Teresa od Dzieciątka Jezus. W ołtarzu tym, biskup Kuliński podczas konsekracji tegoż ołtarza 27 V 1891 r., umieścił relikwie św. Klemensa i św. Iluminaty.

    W bocznym ołtarzu znajduje się obraz N.M.P. zw. działoszycką, dawniejbardzo czczony. Z obrazem tym wiąże się pieśń o N.M.P. Działoszyckiej (zapisana w aktach miejskich w 1737 r.)

    Naprzeciw ołtarza N.M.P. Działoszyckiej jest konfesjonał, za którym znajduje się płyta poświęcona pamięci zmarłych: Piotra Celestyna (zm. 1791 r.), Dominiki z Karwosieckich (zm. 1837), Gabryelowi (zm. 1824), Marji z Chwalibogów (zm. 1832).

    Kaplica N.M.P. ma niespotykaną, dwupoziomową budowę. Pod kaplicą górną jest dolna, zw. Grobem Jezusa, do której schodzi się po schodach. Znajdują się w niej cztery figury naturalnej wielkości przedstawiające: Pana Jezusa stojącego przy słupie, Jezusa niosącego krzyż, Jezusa leżącego w grobie oraz Matkę Bożą. W kaplicy znajduje się ołtarz z obrazem Jezusa złożonego z krzyża na kolanach Matki Bolesnej.

     Wieża kościelna

    Wieżę kościelną, wysoką na 180 stop, wystawiono w 1898 r. z funduszy parafian, kosztem 30 tys. rubli. Wieża ta, jest jednocześnie dzwonnicą w której znajdują się trzy dzwony, z których największy ważący 1.300 funtów, odlany na miejscu w 1897 r. Na kościele znajduje się również sygnaturka, nad facjatą kościoła.

     Źródło: www.dzialoszyce.info

    Informacje praktyczne:
    Kościół Św. Trójcy w Działoszycach

    ul. Pińczowska 8
    28-440 Działoszyce
    tel. +48 41 352 60 25
    www.dzialoszyce.parafia.info.pl

    Bilety wstępu:
    - wstęp wolny (poczas Mszy Św. niedzielnych i uroczystości kościelnych)

    Centrum Informacji Turystycznej w Pińczowie
    ul. Piłsudskiego 2A
    28-400 Pińczów
    Telefon: +48 41 357 54 04
    Kontakt:
    www.muzeumitpinczow.eu
    e-mail: cit@pinczow.com.pl

    Informacji udziela również Regionalne Centrum Informacji Turystycznej w Kielcach
    ul. Sienkiewicza 29
    25-007 Kielce
    tel. 41 348 00 60
    e-mail: informacja@swietokrzyskie.travel

     

    Lokalizacja

    Hidden text line that is needed to fix map width
    • 20.350359678268
    • 50.366697493646
    • Działoszyce, ul. Pińczowska 8
    • Kościół Św. Trójcy w Działoszycach